Η πολιτική χωρίς άποψη και η ανατροπή της

Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές, η εσωκομματική ανάδειξη προέδρου στο Πα.Σο.Κ., η εμφάνιση ενός ακόμα "παιδιού του κομματικού σωλήνα" στους κόλπους της αριστεράς, οι κομματικές κορώνες για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, το κύμα των πρόσφατων σκανδάλων, καταδεικνύουν εκτός από «νικητές» και «ηττημένους» στην κομματική αρένα, ένα σοβαρό πολιτικό έλλειμμα: την απουσία πολιτικών θέσεων – απόψεων για σημαντικά ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας από την πλευρά των κομμάτων και γενικά των φορέων εξουσίας.

Ποιος πραγματικά γνωρίζει τις απόψεις των κομμάτων, όχι μόνο των δύο ισχυρότερων, αλλά και των υπολοίπων, για μία σειρά από θέματα όπως το ασφαλιστικό, το περιβαλλοντικό, τη μετανάστευση, την εξωτερική πολιτική, την παιδεία, τη σχέση κράτους – εκκλησίας, την αποκέντρωση, την αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας, την αγροτική πολιτική κ.α.; Ουσιαστικά ούτε τα μέλη των κομμάτων γνωρίζουν και πολύ περισσότερο δεν γνωρίζουν οι «πολίτες». Και μάλλον δεν γνωρίζουν όχι γιατί δεν έσπευσαν να ενημερωθούν, αλλά γιατί οι πολιτικοί φορείς έχουν πάψει να ασκούν πολιτική και ανταγωνίζονται στην άσκηση της εξουσίας και νομής των καρπών της. Με άλλα λόγια η πλειονότητα των πολιτικών φορέων δεν έχει επεξεργασμένες απόψεις, πολιτικές θέσεις, δεδομένου ότι πλέον έχουν μεταλλαχθεί εδώ και χρόνια σε φορείς διεκδίκησης, κατάληψης και νομής της εξουσίας και του κρατικού μηχανισμού. Επίσης χαρακτηριστική είναι η κομματικοποίηση του συνδικαλισμού και η μετάλλαξή του σε μηχανισμό προώθησης προσωπικών φιλοδοξιών συνδικαλιστών και ωμής διεκδίκησης συντεχνιακών συμφερόντων σε βάρος του συνόλου των εργαζομένων και της κοινωνίας.

Η ένδεια πολιτικών θέσεων εκτός από την ανεπάρκεια των υφιστάμενων πολιτικών φορέων δεν μπορεί παρά να έχει τις ρίζες της και στη έλλειψη της κοινωνικής συνοχής που διέπει τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Η απομόνωση του σύγχρονου Έλληνα από τη συμμετοχή στα κοινά, η υπερβολικά ιδιοτελής προσέγγιση του κοινωνικού βίου έχει μεταβάλλει τα άτομα σε ψηφοφόρους – καταναλωτές. Η αδιαφορία για αυτά που κινούνται έξω από τη μικρή σφαίρα της προσωπικής ζωής, αντικατοπτρίζεται στην κενότητα των κομμάτων, στην έκπτωση των συνδικαλιστικών φορέων σε συντεχνιακές μειοψηφίες, στην αποστροφή του κοινού για την πολιτική και στην κυνική αποδοχή της προώθησης των προσωπικών συμφερόντων έναντι του δημοσίου συμφέροντος. Η αδυναμία αντιμετώπισης σημαντικών θεμάτων όπως ο εκσυγχρονισμός της παιδείας, η αναδιοργάνωση του κράτους, η βελτίωση του συστήματος υγείας, η θέσπιση ενός δικαιότερου φορολογικού συστήματος και τόσα άλλα, οφείλονται στο γεγονός ότι δεν αφορούν το μέσο Έλληνα που επιμένει να πασχίζει για την ατομικό του συμφέρον και όχι για τη δομική αναβάθμιση των βιοτικών συνθηκών για το κοινωνικό σύνολο. Με άλλα λόγια το κύριο σώμα της κοινωνίας, δηλαδή οι πολίτες στηρίζουν, αναπαράγουν ένα φαύλο πολιτικό σύστημα που δεν προάγει το δημόσιο συμφέρον προς όφελος φυσικά ολιγομελών ομάδων, συντεχνιών και κομματικών «αριστοκρατιών».

Συνεπώς, το πρόβλημα της πολιτικής ένδειας οφείλεται σε δομικές αδυναμίες της νέο – ελληνικής κοινωνίας και συντηρείται όσο μία κρίσιμη μάζα του πληθυσμού ωφελείται από αυτή ακριβώς την παθογένεια ή απλά έχει εθιστεί σε αυτή τη μορφή κοινωνικού βίου, δεδομένης και της αδυναμίας της παιδείας να καλλιεργήσει συνειδήσεις πολιτών.

Η αλλαγή λοιπόν όταν προκύψει θα προέλθει από εκείνα τα τμήματα του πληθυσμού που βρίσκονται σε προβληματική θέση, που δεν μπορούν να διατηρήσουν το βιοτικό επίπεδο της προηγούμενης γενιάς και που αισθάνονται ότι δεν αντιπροσωπεύονται από το υπάρχον πολιτικό σύστημα. Ποια είναι αυτά; Πιθανότατα η λεγόμενη «γενιά των 700 ευρώ», η «απολιτική» νεολαία, οι παραγωγικές τάξεις των ελευθέρων επαγγελματιών, οι καταδικασμένοι σε ανεργία σπουδαστές. Όταν αυτά τα άτομα αποκτήσουν ένα κρίσιμο όγκο και συγκροτήσουν κοινωνικές ομάδες, τότε θα υπάρχουν και οι προϋποθέσεις για την εξέλιξη του πολιτικού συστήματος, για την δημιουργία πολιτικών φορέων όχι με όρους εξουσίας, αλλά με αρχές και ιδέες για την κοινωνική οργάνωση και των σχέσεων με τους πολίτες.

Δεδομένου ότι πλέον στην εποχή μας όλα κινούνται σε ρυθμούς γρήγορους και εν μέσω μίας βαθιάς οικονομικής κρίσης, δεν είναι άτοπο αυτές οι ανατροπές να συμβούν σχετικά σύντομα αν ήδη δεν συντελούνται…